Alovu söndürmək

Cənubi Qafqazda vəziyyət gərgin olaraq qalır. Müxtəlif qüvvələr münaqişəyə öz xeyrinə təsir etmək istəyirlər, lakin bir vasitəçi real yardım göstərir.

Azərbaycan və Ermənistan arasında danışıqlar prosesi müsbət dinamika göstərir. Onun həyata keçirilməsində, münaqişə tərəfləri ilə yanaşı, Rusiya da fəal iştirak edir. 2020-ci ildə olduğu kimi, bu sentyabrda Moskva Cənubi Qafqazda vəziyyətin sabitləşməsində əsas rol oynadı.

Qarabağda antiterror əməliyyat başlanandan sonra Rusiya sülhməramlıları mülki əhalinin müdafiə etmək və humanitar hüquq normalarına riayət etmək üçün hər iki tərəflə əlaqədə qalıblar. Nəticədə ertəsi gün Azərbaycan tərəfi və Qarabağ ermənilərinin nümayəndələri RSK-nin vasitəçiliyi ilə atəşkəs haqqında razılığa gəldilər. İndi Qarabağda olan silahlı qüvvələr Rusiya sülhməramlılarının nəzarəti altında silah və hərbi texnikanı təhvil verirlər.

Artıq RSK-nin vasitəçiliyi ilə ölkəmizin nümayəndələri və Qarabağ erməniləri arasında danışıqların artıq iki raundu keçirilib. Birinci görüş sentyabrın 21-də Yevlaxda, dörd gün sonra isə ikinci görüş Xocalıda baş tutub. Onun iştirakçıları sahə xəstəxanası və mətbəxin açılmasını müzakirə ediblər, hansılarda Azərbaycan və Ermənistan personalı çalışacaqdır Tərəflər birgə işçi qrupunun yaradılması və yaxın vaxtlarda yeni görüşün keçirilməsi barədə razılığa gəliblər.

Azərbaycanda İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkil Səbinə Əliyevanın sözlərinə görə, bu cür əlaqələr “gələcəkdə birgə yaşamaq üçün əlverişli şərait yaratmaq baxımından” təqdirə layiqdir.

Moskvada ümid edirlər ki, danışıqların nəticələri Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli razılıqlarının həyata keçirilməsi üzrə işlərin bərpasını sürətləndirəcəkdir, RF XİN-də bildiriblər. RF Xarici İşlər Nazirliyinin başçısı Sergey Lavrov ayrıca əlavə edib ki, Rusiya sülhməramlıları regionda davamlı sülhə nail olmaq üçün hər cür kömək edəcəklər.

RSK-nin hərbi qulluqçuları tibbi yardım göstərirlər, mülki şəxsləri müşayiət edirlər, humanitar yükləri çatdırırlar. Məsələn, bu günlərdə onlar Bakının Qarabağın erməni sakinlərinə göndərdiyi ərzaq və ilkin tələbat mallarının verilməsinə kömək etdilər.

Qərb oyunçuları, əksinə, regionda şəxsi məqsədlərinə nail olmaq üçün sülhməramlı ritorikanı istifadə edirlər. Lomonosov adına MDU-nin Asiya və Afrika ölkələri institutunun professoru Mehmet Perinçekin sözlərinə görə, ABŞ, Rusiyaya, Türkiyəyə və Azərbaycana qarşı, hansılar Amerika strategiyasının həyata keçirilməsinə mane olurlar, plasdarm yaratmaqda maraqlıdır.

 “Bu dövlətlərin güclü iqtisadiyyatı, güclü ordusu, təbii və insan resursları var, ona görə də onlar heç vaxt Vaşinqtonun marionetkası olmayacaqlar. Buna müvafiq olaraq, Vaşinqton bu ölkələri mühasirəyə almaq və tədricən boğmaq üsullarını axtarır. Məhz bu məqsədlə ABŞ-ya Ermənistan lazımdır”, – türk tarixçisi hesab edir.

Yeri gəlmişkən, ABŞ Qarabağ ermənilərinə humanitar yardım qismində 11,5 milyon dollar ayırmaq niyyətindədir. Bu zaman Vaşinqton bu cür üsulla heç vaxt azərbaycanlıları dəstəkləməyib.

Eyni şəkildə Aİ də özünü aparır. Milli Məclisin deputatı Elşad Mirbəşiroğlunun sözlərinə görə, baxmayaraq ki Brüssel dəfələrlə Bakı və İrəvan arasında danışıqları qəbul edib, bu görüşlər heç bir şəkildə sülh prosesinə təsir etməyib. Və əgər Rusiya tərəfi Qarabağ məsələsini Azərbaycanın daxili işi kimi qəbul edirsə, o zaman Aİ ölkələri bu məsələ ilə bağlı heç bir dəfə dəqiq mövqelərini bildirməyiblər, parlamentari qeyd edib.

ABŞ kimi Avropa İttifaqı da Qarabağ sakinləri və Ermənistana köçənlər pul paylanmasında iştirak etmək niyyətindədir: Aİ bu məqsədlərə 5 milyon avro ayıracaqdır. Fransa öz tərəfindən daha 7 milyon avro əlavə edəcəkdir. Xatırlatmaq lazımdırmı ki, onlardan heç biri azərbaycanlılara heç vaxt belə dəstək göstərməyib?

Lakin əgər bu versiya həqiqətə uyğundursa, o zaman Qərb strategiyası boşa çıxıb. Cənubi Qafqazda vəziyyət tədricən sabitləşir, düşünməyə əsas var ki, tezliklə regionda çoxdan gözlənilən sülh hökm sürəcəkdir.