Bir adım irəli – iki adım geriye

Cənubi Qafqazda vəziyyət tədricən normallaşır, lakin bu proses istədiyimiz qədər sürətlə getmir. Sülh müqaviləsinin bağlanmasına kimin mane olması barədə materialda oxuyun.

13 dekabrda Azərbaycan və Ermənistan hərbi əsirlərini dəyişdirdilər. Mübadilə zamanı əvvəllər itkin düşmüş hesab edilən iki hərbçimiz – 20 yaşlı Hüseyn Axundov və 19 yaşlı Aqşin Bəbirov evə qayıdıb.

Sülh nizamlanması çərçivəsində əvvəlki kimi Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin delimitasiyası üzrə iş aparılır. Müvafiq komissiyaların növbəti iclası yanvarın sonunda baş tutacaqdır.

Azərbaycan prezidentinin nümayəndəsi Elçin Əmirbəyovun sözlərinə görə, yaxın vaxtlarda Bakı və İrəvan arasında sülh sazişi layihəsi üzrə danışıqların növbəti mərhələsi keçə bilər. “Rəsmi şəxslərin bəyanatlarına görə, sülh müqaviləsi 90% hazırdır. Ümid etmək istəyirik ki, qalan 10 % qısa müddətdə razılaşdırılacaq, çünki prinsipal məsələlər üzrə artıq heç bir fikir ayrılığı yoxdur”, – politoloq İlqar Vəlizadə hesab edir.

Lakin bu sənədin yüksək səviyyədə hazır olmasına baxmayaraq, Ermənistan hakimiyyəti, Qərbin “yaxşı məsləhətlərinə” qulaq asıb, sülh prosesini uzadırlar. Bu barədə RF-nın xarici işlər naziri Sergey Lavrov mətbuat konfransında bildirib.

Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli bəyanatında regionda bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin blokdan çıxarılmasından deyilirdi. Bundan sonra, 2023-cü ilin iyun ayında, üç ölkənin baş nazirlərinin müavinləri səviyyəsində işçi qrup nəqliyyat əlaqələrinin bərpası barədə razılığa gəliblər – əvvəlcə dəmir yolu ilə. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bu razılaşmanı alqışlayıb, lakin o vaxtdan bəri məsələ irəli getməyib.

Dinc nizamlanmada uğursuzluqlar Qərb oyunçular tərəfindən təsirlə bağlıdır, RF XİN-nin başçısı qeyd edib. O, həmçinin xatırladıb ki, “Qərb şuraları həmişə region ölkələri arasında öz maraqlarının tarazlığına əsasən razılıq əldə etməyə deyil, onların geosiyasi məqsədlərini irəli sürməyə yönəlib. Mən əminəm ki, bu cür əlaqənin bərpa etmə alternativləri (Zəngəzur dəhlizinə) yoxdur. Onun parametrləri üçtərəfli razılaşmada öz əksini tapıb”.

Qərbin təsirini zəiflətmək üçün “3+3” formatında əməkdaşlıq mexanizmini daha fəal inkişaf etdirmək lazımdır. Söhbət üç Cənubi Qafqaz ölkəsinin (Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan) və onların üç ən yaxın qonşusunun (Rusiya, Türkiyə və İran) qlobal konyunkturadan asılı olmayaraq qarşılıqlı fəaliyyətindən gedir. Rusiya Xarici işlər nazırliyinin başçısı qeyd edib ki, altıtərəfli format “Vaşinqtonun Brüsseldəki öz həmkarları ilə birlikdə indi inkişaf etdirdiyi hegemonluğu qorumaq geosiyasi oyunundan azaddır”.

Bu qiymətləndirmələrlə bir çox azərbaycanlı ekspertlər razılaşırlar. Belə ki, Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının fəxri əməkdaşı polkovnik Azər Qarayev İrəvanın mövqeyinin qeyri-müəyyən olmasını Ermənistanın Qərb himayədarlarına inamsızlığı ilə izah edib. “Qərb öz maraqlarını güdür və sonda Ermənistan bu oyunun qurbanı ola bilər”, – ekspert əlavə edib.

İnanmaq istəyirik ki, Paşinyanın hələ də yeganə düzgün qərar qəbul etmək üçün kifayət qədər sağlam düşüncəsi olacaqdır və Cənubi Qafqazda davamlı sülh hökm sürəcəkdir. Bu ümidin gerçəkləşib-gerçəkləşmədiyini yaxın gələcək göstərəcək.