BRİKS – yeni güc mərkəzi?

Niyə getdikcə daha çox ölkə birliyə üzv olmaq üçün müraciət edir?

Cənubi Afrikanın Yohannesburq şəhərində Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin və Cənubi Afrikanın daxil olduğu BRİKS birliyinin XV sammiti başa çatıb. Bu nüfuzlu beynəlxalq klub Qərbin əsas ölkələrini birləşdirən “Böyük Yeddiliyə” (G7) tam hüquqlu alternativ hesab olunur. Qeyd edək ki, BRİKS ölkələrinin ümumi ÜDM-i G7-nin ümumi ÜDM-ni üstələyir. Bu gün dünya ümumi daxili məhsulunun 31,5%-i bu birliyin payına düşür.

CAR-da keçirilən builki sammitdə “beşliyin” başçıları ilə yanaşı, Afrikanın və qlobal Cənubun 50-dən çox dövlətinin, eləcə də bir sıra beynəlxalq və regional təşkilatların nümayəndələri iştirak ediblər. Görüşün əsas nəticəsi altı yeni dövlətin: Argentina, Misir, İran, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Səudiyyə Ərəbistanı və Efiopiyanın BRİKS-ə qəbul edilməsidir. Onlar 2024-cü il yanvarın 1-dən birliyin tamhüquqlu üzvü olacaqlar. Eyni zamanda, daha 23 ölkə BRİKS-ə qoşulmaq niyyətini rəsmən bəyan etmişdir.

Heç kimə sirr deyil ki, bu gün Azərbaycan Respublikası böyük iqtisadi yüksəliş ərəfəsindədir. Ona görə də Azərbaycan üçün siyasi və maliyyə əməkdaşlığı üçün yeni tərəfdaşlar axtarmaq vacibdir. Bu cür əlaqələri bütün iştirakçılarının yüksək iqtisadi səviyyəsi və böyük regional təsiri ilə seçilən BRİKS ilə tərəfdaşlıqla təmin etmək olar. Artıq birliyə qoşulmaq üçün müraciət etmiş ölkələr arasında MDB-dən olan tərəfdaşlarımız da var – Belarus və Qazaxıstan. Üstəlik, BRİKS-ə qoşulmaq istəyənlər arasında əsas müttəfiqlərimizdən biri olan Türkiyə də nəzərə çarpır. Ona görə də, rəsmi Bakının bu baxımdan düşünməsi üçün səbəb var.

Söhbət iqtisadi əlaqələrin inkişafından və yeni bazarlara çıxışdan getdiyi üçün BRİKS ölkələri ilə əməkdaşlıq Azərbaycana ciddi fayda gətirə bilər. Vurğulamaq lazımdır ki, Azərbaycan artıq BRİKS-in bəzi üzvləri ilə, məsələn, Rusiya və Çinlə uğurlu ikitərəfli əməkdaşlıq modelini qurub.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin birinci yarısında Azərbaycan ilə Rusiya arasında ümumi ticarət dövriyyəsi 2 milyard 445 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Bundan başqa, Moskva ilə Bakı arasında əlaqələr təkcə ticarət-iqtisadi sahədə deyil, həm də digər sahələrdə – elm, mədəniyyət, turizm, idman sahələrində uğurla inkişaf edir. Əgər Çinlə əlaqələrdən danışırıqsa, o zaman ölkəmiz “İpək Yolu”nda – Pekinin həyata keçirilməsinə böyük önəm verdiyi Çinin qlobal “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsündə strateji rola malikdir. Bu amil Bakının BRİKS-in bir növ iqtisadi lokomotivinə çevrilmiş Çinlə əlaqələri inkişaf etdirməsi üçün əlavə imkanlar açır.

Unutmamalıyık ki, Azərbaycan BRİKS ölkələrinin də aktiv şəkildə istifadə etdiyi beynəlxalq nəqliyyat dəhlizləri (BND) sisteminin bir hissəsidir. Ona görə də bu birlik çərçivəsində əməkdaşlığın dərinləşməsi “Şimal-Cənub” BND vasitəsilə mal axınını artırmağa imkan verər, bu isə Bakı üçün sərfəli olardı.

BRİKS çərçivəsində tərəfdaşlıq Azərbaycana başqa ölkələrin tələblərinə uyğunlaşmamağa, öz maraqları istiqamətində hərəkət etməyə imkan verəcəkdir. Bu, ölkənin iqtisadi göstəricilərini, deməli, Azərbaycan xalqının rifahını yüksəldəcəkdir.